velayet-i fakih ne demek?

Velayet-i fakih din hukuku bilgini anlamına gelen fakihin vesayet ve yönetim yetkisi anlamına gelmektedir.

Şii siyasal düşüncesinde dini ve siyasi otorite İslam Peygamberi Muhammed'in damadı Ali'nin soyundan gelen "İmam"lara aittir. Ancak 12. İmam Mehdi'nin gizlendiği ve ileride belirsiz bir zamanda geri döneceğine inanılmaktadır. İmam Mehdi'nin gizli olduğu süre içerisinde dini ve siyasal liderliğin kime ait olacağı sorunu uzun yıllar Şii siyasal düşüncesindeki tartışma konularından birisi olmuştur.

Ayetullah Humeyni 1970'lerde Velâyet-i Fakih yâ Hükûmet-i İslamî isimli kitabıyla sistemleştirdiği "velayet-i fakih" teorisiyle siyasal otoritenin İmamlar'ın manevi varisleri olan din alimlerinin elinde olması gerektiğini ileri sürmüştür. İmami Şiilerde imamete inanmak; inanç esaslarından biridir. Bu, imamlık makamının da peygamberlik gibi ilahi bir takdir ve tensip olduğuna inanmak demektir.¹ imamet eksenli Velayet-i Fakih anlayışı İran anayasasının beşinci maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre İmam Mehdi'nin kayıp olduğu süre boyunca İran İslam Cumhuriyetinde iş ve ümmetin velayeti (devlet ve halkın idaresi), halkın çoğunluğunun tanıdığı, takdir ettiği, adil,takva sahibi,cesur, tedbirli ve yönetici bir fakihe (müçtehit derecesinde bir fıkıh alimine) ait olacaktır.²